Je wandelt met je paard aan de hand, en voelt de spanning stijgen. Bij jouw paard, maar misschien ook wel bij jezelf. Hoe kan je jouw paard het beste helpen bij stress? En wat kan je het beste doen met je eigen spanning?
Ik ga je helpen om het antwoord op deze vragen te vinden. Niet dat jullie leven hierna spanningsvrij zal zijn (dat lijkt me ook nogal saai), maar je zal de spanning beter begrijpen, en hierdoor gemakkelijker weten wat je moet doen, en wat juist niet.
Spanning herkennen
Het grootste probleem met spanning bij paarden is dat we het te laat opmerken en dat de spanning dan al best hoog is. Hierdoor heb je de beste mogelijk gemist om er iets mee te doen. Je kan er nog steeds iets mee doen, maar het wordt ingewikkelder en ook gevaarlijker. Om dit te verhelderen heb ik een voorbeeld voor je.
Stel, je reist met de trein, en bent bijna bij jouw eindstation Almere. Je houdt goed in de gaten wanneer de trein in de buurt van jouw station is. De trein komt hier tot stiltand en je stapt in Almere rustig uit (optie A). Of je bent niet aan het opletten en blijft als een sufferd zitten, zonder iets te doen. De deuren gaan alweer dicht en je laat jouw station aan je voorbij gaan. Pas als de trein weer op snelheid is, realiseer je je dat het niet goed zit en spring je zoals James Bond uit de rijdende trein (optie B). Ik zou zelf zeker voor optie A gaan. Veel comfortabeler.
Bond kan blijkbaar de trein nog steeds verlaten, ook als de trein al op topsnelheid rijdt. De meesten van ons zouden het er niet zonder kleerscheuren vanaf brengen, maar we hebben gezien dat het mogelijk is. Leuk? Nee. Veilig? Nee. Makkelijk? Nee. Maar oké, het is mogelijk.
Zo is het ook bij onze paarden. We laten vaak het juiste station aan ons voorbij gaan, waardoor het niet leuk, onveilig en moeilijk wordt. Je hebt dan de beste mogelijkheid gemist om er iets mee te doen. Om je paard te helpen, is het daarom van belang om je paard goed te lezen. Probeer de spanning op te merken als deze nog maar laag is. Kortom, houd het station in de gaten en blijft niet zitten als een sufferd 😊.
Vier stappen die je vandaag kan zetten
Dus je loopt naast je paard, op het erf, of in het bos en voelt dat de spanning toeneemt. Je hebt op dat moment nog de mogelijkheid om ervoor te zorgen dat de spanning niet verder op loopt. Erken de spanning. Het is niet zo dat de stress afneemt als je het negeert. De spanning is niet erg, en in deze lage intensiteit is de spanning een mooie mogelijkheid om de band met je paard te verbeteren!
1. Stilstaan en ademen
Ga rustig stilstaan en laat je paard kijken. Adem. Soms vergeten we dat, en dat is oké. Neem echt de tijd om je bewust te worden van de emoties en het gedrag van je paard, en van jezelf. Kan je paard niet meer stilstaan vanwege de spanning? Simpel, dan is de spanning te hoog. Loop een stukje terug, en kijk of je paard daar wel stil kan staan.
We denken vaak dat we paarden niet mogen laten kijken en dat we niet mogen afwachten, omdat ze anders in een vicieuze cirkel van angst terecht komen. Maar gelukkig kunnen paarden prima omgaan met lichte spanning! Je paard is geen lichtschakelaar die aan of uit is. Als de spanning nog laag genoeg is, kan jouw paard prima observeren. Laat je paard zelf ervaren dat alles veilig is, en dat er niets aan de hand is. Dit gevoel kan jij ’n handje helpen, maar je paard zal het zelf moeten ervaren.
2. Split
Als je paard rustig stilstaat, kan je tussen het enge en je paard in gaan staan. Dit heeft mijn goede vriendin Rachael Draaisma beschreven in haar boek over Kalmerende Signalen, en heet “splitten”. Je split letterlijk de ruimte tussen jouw paard en het enge. Hierdoor zal jouw paard zich veiliger voelen, en zich makkelijker realiseren dat er niets ernstigs aan de hand is. Groot voordeel: je staat daar zelf ook veilig. Schrikt je paard toch, dan is de kans klein dat jouw paard op je springt als je voor het enge staat.
3. Geef de controle uit handen
Volg het initiatief van je paard. Wil je paard nog een stukje terugwandelen, om daar aan iets te snuffelen? Prima! Wil je paard aan jouw andere kant lopen? Ook goed! We denken vaak dat paarden geen controle of verantwoordelijkheid mogen/kunnen hebben, omdat het dan gevaarlijk wordt. Maar dit is niet juist! Paarden zijn intelligent, en zeker als de spanning niet te hoog is, zijn ze prima in staat om goed na te denken, en om slimme beslissingen te nemen.
Het is alleen aan jou om de spanning niet te hoog laten oplopen, zodat jouw paard nog goede beslissingen kan maken.
4. Glimlach
Probeer geen druk op het touw te zetten en laat het touw in een boogje hangen. Dit boogje noemen we de glimlach, omdat het de vorm van een lachende mond heeft. Heel mooi, lief en super succesvol. Dit is ook meteen een test voor jou: durf je het touw een beetje te laten vieren? Of stijgt jouw stressniveau dan nog verder? Ja? Dat is heel menselijk en echt niet erg. Het is een helder teken dat de spanning verlaagd moet worden, door bijvoorbeeld een stukje terug te wandelen.
De Mythe: Paarden hebben spanning nodig om te leren?
“Maar hoe dan?” hoor ik je al denken. “Paarden hebben toch spanning nodig om te leren? Met deze kleine ministapjes leert mijn paard echt niets, en bovendien gaat dit veel te lang duren!”.
Dat heb ik ook heel vaak gehoord. Dat maakt het alleen niet waar. Nu we nieuwe kennis hebben over de werking van de hersenen, het leerproces en emoties, weten we dat de spanning helemaal niet hoog hoeft te zijn om te leren. Sterker nog, het leerproces is juist trager en verstoord bij hoge spanning. Bovendien is het niet gezond en schadelijk voor het emotionele welzijn van jouw paard.
Hersenen worden dom van stress
Vergelijk het maar met jouw eigen chaotische hoofd, vlak voor kerstmis, of een vakantie. Je hebt honderd dingen aan je hoofd, veel te weinig tijd en je wil niets vergeten. Stress! Het gevolg is alleen niet dat je kalm en gefocust bent, maar dat je hoofd juist een ellendige gatenkaas is. En dan gebeurt het gemakkelijk dat je in de trein blijft zitten, terwijl je in Almere wilde uitstappen, om het eerdere voorbeeld erbij te pakken. Niet handig, maar heel begrijpelijk. Hersenen worden intelligent, snel, effectief en fijn door rust. Ik ervaar het zelf als iets met ruimte. Mijn hersenen voelen ruim en slim als ik me niet gestrest voel. Zodra ik het gevoel krijg dat mijn hersenen krap zitten, alsof er te weinig ruimte is om goed na te denken, weet ik dat ik mezelf overvraag en dommere beslissingen ga nemen. Niet de bedoeling!
Zo werkt het ook voor jouw paard. Geef jouw paard de rust om heldere en slimme beslissingen te maken. Ik heb al zoveel stressy paarden gezien die keer op keer tot rust kwamen én intelligentere beslissingen gingen nemen vanwege die rust. Het kan raar aanvoelen, om juist de controle (deels) uit handen te geven. Zeker als je het gevoel hebt dat het alleen maar slechter zal gaan als je er niet bovenop zit. Ik snap het, maar realiseer je dat het een vals gevoel van veiligheid is. Je kan je paard niet commanderen in ontspanning. Je kan je paard niet verplichten iets niet meer eng te vinden.
Samen kunnen we ieder paard helpen
Wil je hiermee aan de slag gaan, maar heb je meer hulp nodig? Weet dat ik je graag wil helpen. Ik ben dan jouw routeplanner! Samen bepalen we de juiste stappen en volgorde voor jou en je paard. Het helpt als je de steun en het vertrouwen voelt van iemand die dit proces al honderden keren doorgelopen heeft. Zolang je het écht wil, weet ik zeker dat we ieder paard kunnen helpen omgaan met spanning. Niet ieder paard zal met plezier een lange bosrit maken zonder andere paarden erbij, maar we kunnen ieder paard helpen. Ieder paard.
Ga eerst eens rustig aan de slag met de vier stappen die ik hier beschrijf. Wil je mijn persoonlijke begeleiding bij jouw paard? Kijk dan hier verder voor de details.
Heel veel plezier en succes!
Groetjes,
Suzy
Dierwetenschapper & Paardengedragsexpert
